URLOPY RODZICIELSKIE PO ZMIANACH

Od 2 stycznia weszły w życie zmiany dotyczące urlopów rodzicielskich. Dodatkowy urlop macierzyński zostanie włączony do urlopu rodzicielskiego, który tym samym wydłuży się do 32 tygodni. Urlop rodzicielski będzie też proporcjonalne wydłużony, gdy połączy się go z pracą w niepełnym wymiarze czasu pracy. Przybywa lat na wykorzystanie urlopu rodzicielskiego i wychowawczego. Dopuszczalne staje się dzielenie urlopu ojcowskiego na części oraz wykorzystywanie 2 dni na opiekę w wymiarze godzinowym.

Zmiany:

1.Jeden urlop rodzicielski zamiast dodatkowego urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego

 

 

Od 2 stycznia 2016 r. w miejsce dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz urlopu rodzicielskiego pojawia się jeden urlop rodzicielski. W konsekwencji rodzice będą mogli korzystać z urlopu przez tyle samo tygodni, gdyż nowy urlop rodzicielski będzie stanowił sumę dwóch dotychczasowych urlopów.

Innymi słowy- od stycznia 2016roku  obowiązywać będą dwa rodzaje urlopów związanych z narodzinami dziecka: urlop macierzyński (podstawowy), którego wymiar pozostanie bez zmian oraz urlop rodzicielski, którego wymiar wynosić będzie do 32 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka i do 34 tygodni w przypadku urodzenia dwojga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

Dla przypomnienia, w minionym roku urlop rodzicielski trwał 26 tyg. i na jego długość nie miała wpływu ilość urodzonych dzieci. Można było go wykorzystać w maksymalnie 3 częściach.

  1. Urlop rodzicielski bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego

Według nowych zmian urlop rodzicielski będzie przysługiwał bezpośrednio po wykorzystaniu urlopu macierzyńskiego.

 

  1. Wykorzystanie części urlopu rodzicielskiego do roku 6-stych urodzin dziecka

Do tej pory należało cały urlop rodzicielski wykorzystać bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim. Po zmianach, 16-tygodniowa część urlopu rodzicielskiego  będzie mogła zostać wykorzystana aż do zakończenia roku, w którym dziecko ukończy 6 lat. To sami rodzicie dziecka zdecydują, czy będą chcieli skorzystać z tej opcji, a jeśli tak, to kiedy (np. w czasie rozpoczęcia przez nie szkoły). Należy mieć na uwadze, że liczba części udzielonego w taki sposób urlopu rodzicielskiego będzie pomniejszała liczbę części przysługującego urlopu wychowawczego. W praktyce oznacza to, że decydując się na wykorzystanie w późniejszym terminie, np. jednej części urlopu rodzicielskiego udzielonego na dziecko. W przypadku korzystania w przyszłości również z urlopu wychowawczego na to samo dziecko będzie można wykorzystać go już nie w 5 a tylko w 4 częściach.

 

  1. Ograniczenie możliwości dzielenia urlopów

Urlop rodzicielski będzie można wykorzystać jednorazowo albo w nie więcej niż 4 częściach i nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko ukończy 6 rok życia. Wprawdzie jest to więcej niż obecne 3 części, ale trzeba pamiętać, że oprócz urlopu rodzicielskiego funkcjonował jeszcze dodatkowy urlop macierzyński dzielony na 2 części. Skoro w rezultacie zmian znika dodatkowy urlop macierzyński, to łączna liczba części zmniejsza się  de  facto  o jedną.

 

  1. Łączenie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu

Łączenie urlopu rodzicielskiego z wykonywaniem pracy u pracodawcy udzielającego tego urlopu w wymiarze nie wyższym niż ½ etatu nadal będzie możliwe. Wówczas wymiar urlopu rodzicielskiego będzie jednak wydłużony proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy wykonywanej przez pracownika w trakcie łączenia korzystania z tego urlopu (lub jego części) z pracą, maksymalnie do 64 tygodni (w przypadku korzystania z urlopu rodzicielskiego udzielonego na jedno dziecko) lub do 68 tygodni (w przypadku korzystania z urlopu rodzicielskiego udzielonego na dwoje lub więcej dzieci urodzonych przy jednym porodzie).

Przykład:

Pracownik łączy 10 tygodni urlopu rodzicielskiego z pracą w wymiarze połowy pełnego wymiaru czasu pracy i w okresie, o który nastąpi proporcjonalne wydłużenie urlopu nie zamierza pracować.

10 tygodni urlopu rodzicielskiego x ½ etatu (wymiar czasu pracy, w którym pracownik zamierza wykonywać pracę) = 5 tygodnie (wymiar urlopu rodzicielskiego, o który nastąpi proporcjonalne wydłużenie urlopu rodzicielskiego).
W takim przypadku pracownikowi wydłuży się wymiar urlopu rodzicielskiego (niełączonego z wykonywaniem pracy) o 5 tygodni.

 

  1. Od nowego roku z uprawnień związanych z urodzeniem i wychowaniem dziecka mogą także korzystać nie tylko rodzice-pracownicy, ale także niezatrudnieni, ale ubezpieczeni rodzice.

Ubezpieczeni opiekunowie będą więc mogli wymieniać się uprawnieniami bez względu na podstawę zatrudnienia.

Przykład:

Jeżeli matka dziecka podlega jest ubezpieczeniu z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej i będzie pobierać z tego tytułu  zasiłek macierzyński przez okres 20 tygodni (okres urlopu macierzyńskiemu) , wówczas ojciec dziecka będący pracownikiem będzie mógł skorzystać z urlopu rodzicielskiego na to dziecko.

Ojciec będzie mógł również przejąć urlop macierzyński, jeśli pracownica będzie przebywać w szpitalu albo innej placówce leczniczej. W przypadku, gdy ojciec nie jest pracownikiem, za okres przerwania pracy dostanie zasiłek macierzyński. Natomiast jeżeli to matka nie jest pracownikiem, z części urlopu macierzyńskiego będzie mógł skorzystać ojciec dziecka będący pracownikiem.

To samo będzie dotyczyć w przypadku zgonu matki lub porzucenia przez nią dziecka – rodzaj ubezpieczenia chorobowego nie będzie mieć znaczenia.

 

  1. Urlop ojcowski – rok dłużej na wykorzystanie i podział na części

Według nowych uregulowań dwutygodniowy urlop ojcowski, mężczyzna będzie mógł wykorzystać do ukończenia drugiego roku życia dziecka (obecnie w ciągu 12 miesięcy od narodzin).

Urlop ojcowski w wymiarze 14 dni kalendarzowych występujących bezpośrednio po sobie (z sobotami, niedzielami i innymi dniami wolnymi od pracy)  będzie można wykorzystać jednorazowo lub w dwóch tygodniowych częściach.

 

  1. Pracujący opiekunowie zyskają lepszą ochronę przed wypowiedzeniem

Ojciec zatrudniony na umowę o pracę, w przypadku gdy z części zasiłku macierzyńskiego zrezygnuje samo zatrudniona lub pracująca na zleceniu matka dziecka, będzie miał prawo do urlopu rodzicielskiego. Podobne prawo otrzymają także w sytuacji, gdy bezrobotna w momencie porodu matka znajdzie zatrudnienie( co najmniej na pół etatu)  jeszcze w okresie, w którym ojciec dziecka mógłby skorzystać choćby z części rodzicielskiego.

W związku z powyższym nowe uregulowania rozszerzają grono osób, które mają prawo do urlopu rodzicielskiego, w czasie którego przysługuje ochrona przed zwolnieniem Taką osobę można zwolnić tylko w razie zaistnienia okoliczności uzasadniających dyscyplinarkę, a za wypowiedzeniem – tylko w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy.

 

  1. Urlop wychowawczy do 6 roku życia

Od stycznia 2016 roku zmienia się wiek dziecka, do osiągnięcia którego będzie można udzielić pracownikowi urlopu wychowawczego. Granica zostanie przesunięta z piątych urodzin dziecka do zakończenia roku kalendarzowego, w którym skończy ono sześć lat. Urlopy wychowawcze, inaczej niż teraz, rodzice czy opiekunowie będą mogli w całości wykorzystywać jednocześnie. Do tej pory z takiej możliwości mogły korzystać tylko przez cztery miesiące. Mając na względnie, że wymiar urlopu pozostaje bez zmian tzn. 36 miesięcy to jeśli rodzice będą chcieli korzystać z niego jednocześnie, wspólna opieka nad dzieckiem będzie mogła trwać 16 miesięcy.

 

Zmienia się również termin, w którym pracownik ma obowiązek złożyć wniosek o urlop wychowawczy. Do tej pory wystarczy zrobić to na dwa tygodnie przed pójściem na wychowawczy. Od stycznia 2016 r. trzeba będzie zachować co najmniej 21-dniowe uprzedzenie.

Po wejściu w życie nowelizacji rodzice będą mogli korzystać z urlopu wychowawczego do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6 rok życia. Aktualnie, ostatni dzień urlopu wychowawczego musi przypadać najpóźniej w dniu poprzedzającym ukończenie przez dziecko 5 lat.

 

  1. Nowe terminy -21 dniowe zamiast 14 dniowych

Ustawodawca zmienił większość terminów 14-dniowych na 21-dniowe i tak 21 dniowy termin będzie dotyczył wniosku pracownika o urlop rodzicielskich i wychowawczy.

 

  1. 2 dni także godzinowo

Pracownik wychowujący dziecko może wykorzystać dwa dni zwolnienia od pracy na dziecko w wieku do 14 lat –(art.188 k.p.).

Kodeks pracy przyznaje osobie wychowującej przynajmniej jedno dziecko w wieku do 14 lat zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia ( art. 188 k.p w zw. z art. 189¹§1 k.p). Wymiar tego zwolnienia wynosi dwa dni w roku kalendarzowym. Od stycznia 2016 r. będzie je jednak można wykorzystywać także w wymiarze godzinowym. Pracujący rodzic sam zdecyduje, czy rocznie chce wykorzystać dwa dni, czy 16 godzin płatnego czasu wolnego.

Jeśli te dni nie zostaną wykorzystaną przez pracownika w danym roku kalendarzowym, to nie przechodzą na rok następny. W razie ich nie wykorzystania pracownikowi nie przysługuje żaden ekwiwalent.

Prawo do dwóch dni  ( 16 godz. ) zwolnienia na dziecko przysługuje niezależnie od ilości wychowywanych dzieci.

 

 Ważne

Dwudniowe zwolnienie (16 godz. )  przysługuje pracownikowi wychowującemu dziecko. Dotyczy to rodziców, opiekunów dziecka i  wychowujących dziecko własne lub przysposobione, a także osób które przyjęły dziecko jako rodzina zastępcza. Uprawnienie to nie przysługuje osobom pozbawionym władzy rodzicielskiej.

Ponadto ojciec (lub matka) zachowują prawo do dotychczasowych dwóch dni zwolnienia na opiekę nad dzieckiem do 14. roku życia. Od nowego roku będzie je jednak można wykorzystywać także w wymiarze godzinowym. Pracujący rodzic sam zdecyduje, czy rocznie chce wykorzystać dwa dni, czy 16 godzin płatnego czasu wolnego.

Lista zmian w przepisach o urlopach rodzicielskich jest znacznie większa. Nieprawidłowości w udzieleniu urlopu ponosi zakład pracy. Dlatego też zapraszamy na szkolenie ze zmian w prawie pracy w 2016r, którego zagadnienia będą dotyczyć najnowszych zmian prawnych, także  w zakresie urlopów pracowników. Zakres tematyczny tego szkolenia jest szerszy, gdyż obejmuje również tematykę dt. zmian w umowach terminowych.

Szczegółowe informacje dotyczące programu znajdziecie Państwo na stronie szkolenia.

Białystok

Warszawa

Kraków

Rzeszów

Serdecznie zapraszamy.

 

COGNITIO – Centrum Przedsiębiorczości i Szkoleń s.c.
biuro@cognitio.edu.pl
www.cognitio.edu.pl

opracował: Rafał Andrzejewski

 

 

Ułatwienia dostępu